10 april 1945, een historische dag voor Deventer en veel dorpen rond de stad. Zo ook Schalkhaar. In het dorp is stilgestaan bij de bevrijding van het dorp, tachtig jaar geleden.

De Achterhoek was succesvol bevrijd en op 5 april 1945 stond Schalkhaar op het programma. Maar dit ging niet zoals gepland: de Duitsers verzetten zich hevig. Een vijfdaagse strijd volgde, met het dorp als decor. De Canadezen veroverden de Westenbergkazerne, maar de Duitsers behielden de brug daartegenover.

De herdenking gebeurde met een beeldverhaal Jan Jeurnink op het hernieuwde dorpsplein, een aantal toespraken en een fietstocht. Ook in seniorencomplex de Lindenhof werd er op deze historische dag stilgestaan bij de bevrijding.

Bron: inschalkhaar.nl
           Stentor/Deventer

 

Lees meer over de bevrijding van Schalkhaar:

1. Bevrijding Schalkhaar 1945
2. Bedreiging, beschieting, verbranding: dit was óók de bevrijding
3. De Tweede Wereldoorlog in Schalkhaar

Een onthullende documentaire over het Politie Opleidings Bataljon in Schalkhaar tijdens de Tweede Wereldoorlog. 

Tien jaar geleden werd in Amsterdam een woordenboek uitgebracht, gevuld met allerlei typisch Amsterdamse woorden. Tussen woorden als gajes, bolleboos en joetje vindt de lezer ook het woord ‘schalkhaarder’. Betekenis: een laaghartig persoon.

Achter deze vermelding gaat een ongelofelijke oorlogsgeschiedenis schuil. Een geschiedenis die lang verborgen bleef voor documentairemaker Wouter Rutgers uit Deventer. Tot zijn oma op haar sterfbed onthulde dat zijn opa een ‘Schalkhaarder’ was. Opa had immers tijdens de oorlog zijn politieopleiding doorlopen in Schalkhaar. “En daar heeft hij de rest van zijn leven last van gehad”, voegde ze toe.

Na tachtig jaar wordt in deze indringende documentaire het échte verhaal van ‘Schalkhaar’ verteld. Over hoe het Politie Opleidings Bataljon van de bezetter decennialang een schaduw wierp over het dorp, haar bewoners en de ruim 3.000 politie-adspiranten van het P.O.B.. Maar hoe terecht was dat? Lees het hele verhaal op: miijn opa was Schalkhaarder.

                                                                                               

Een halve molensteen, na de oorlog overgebleven van de afgebrande korenmolen van de familie Te Riele aan de Oerdijk, moet de basis gaan vormen van een oorlogsmonument op het dorpsplein. Een deel van de kosten van dit initiatief wordt al gedekt door subsidies, maar volgende week wordt onder bewoners van ons dorp ook een crowdfunding gestart.

SCHALKHAAR – Afgelopen voorjaar is het familiegraf van de familie Te Riele geruimd op het kerkhof achter de Nicolaaskerk. Op dit graf was een halve molensteen (500 kg) geplaatst en deze steen komt uit De Hoop, een korenmolen die op 8 april 1945, kort voor de bevrijding, in brand werd geschoten. Deze halve molensteen is nu beschikbaar gesteld door mevrouw J. Beltman-te Riele om te gebruiken als onderdeel van een op te richten oorlogsmonument.

In het uiteindelijke ontwerp door Hafkamp Natuursteen is rekening gehouden met het feit dat de steen goede ondersteuning nodig heeft. Aangezien het slechts een halve steen betreft, wordt de andere helft gecompleteerd met een even grote helft, uitgevoerd in cortenstaal. In dit deel komt een tekst ter herdenking van de oorlogsslachtoffers uit Schalkhaar en omgeving en de in en om ons dorp gesneuvelde Canadese militairen.

Centrale plek
Als locatie voor dit monument is het dorpsplein aan de Timmermansweg uitgekozen. Dat is een centrale plek in het dorp en bovenal ook een veilige plek om bij gelegenheid met een grotere groep inwoners van Schalkhaar samen te komen. Na een positief verlopen overleg met de gemeente en inbreng van de gemeente (college B & W, Wijkaanpak en diverse portefeuillehouders) is er inmiddels een omgevingsvergunning aangevraagd.

Wij Deventer heeft een subsidie toegekend van ruim € 7.000,00. Het totaal van de kosten wordt begroot op € 12.500,00 (incl. voorziening voor toekomstig onderhoud). De komende week gaat het plaatselijke 4 mei comité i.o (nu nog handelend onder de paraplu van Museum AFS) een oproep doen aan alle inwoners van Schalkhaar om mee te helpen aan het tot stand brengen van dit herdenkingsmonument en het project financieel te ondersteunen (crowdfunding).

Grote opkomst
Vervolgens werd bij een gedachtenismonument voor een gesneuvelde Canadese militair, aan de Koningin Wilhelminalaan, een krans gelegd. De opkomst van inwoners van Schalkhaar was erg groot en die grote belangstelling gaf ook zorgen over de veiligheid in verband met de verkeersdrukte op de Kon. Wilhelminalaan. Er is onvoldoende plek om veilig te staan.

Mede daarom is er gezocht naar een nieuwe plek voor de jaarlijkse Dodenherdenking. En dat wordt dus het nieuw op te richten oorlogsmonument op het ruime, centraal gelegen dorpsplein. Het Schalkhaarse 4 mei Comité i.o. wordt gevormd door Annemarie Bouwman, Richard Schrijver, Barend Hess, Wim Lucassen en Willie Hurenkamp. Voor meer informatie over dit initiatief kunt u contact opnemen met penningmeester@museum-afs.nl.

Bron: Inschalkhaar

Documentairemaker Wouter Rutgers is bezig met een film over ‘Schalkhaarders’. Dit zijn politieagenten die tijdens de Tweede Wereldoorlog hun politieopleiding volgden in het Politie Opleidings Bataljon (POB) te Schalkhaar. In Amsterdam werden uiteindelijk honderden politieagenten uit Schalkhaar geplaatst, die onder meer door hun deelname aan razzia’s een zeer slechte naam verkregen onder de bevolking. In de volksmond stonden ze ook wel bekend als De Zwarte Tulpen, vanwege hun zwarte uniform en hun onderkomen in de toenmalige Tulpkazerne.

Voor zijn documentaire is Wouter op zoek naar Amsterdammers met herinneringen aan deze Schalkhaarders. Was u bijvoorbeeld getuige van hun werkzaamheden? Of zag u ze marcheren door de Amsterdamse straten? Was een familielid Schalkhaarder? Of bent u bekend met het scheldwoord ‘schalkhaarder’, dat een laaghartig persoon omschrijft? Laat dan van u horen, om ook dit belangrijke deel van de (Amsterdamse) geschiedenis vast te leggen.

Wouter is bereikbaar op het e-mailadres schalkhaarders@gmail.com. (Bron: debrugkrant.nl)

In Schalkhaar zijn de opnames begonnen voor een documentaire en podcastserie over het Politie Opleidings Bataljon (POB), dat tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Westenbergkazerne huisde. Er is recent onder meer met Herman Sonnenberg een interview opgenomen.

De producties over het POB zullen naar verwachting in april 2025 worden uitgezonden door TV-Oost. In 1965 werd al eens een boekwerkje over ‘De Schalkhaarders’ geschreven door Jan Jaap Kelder.

Mocht u nog bijzondere verhalen of items hebben met betrekking tot het POB, dan kunt u een mail sturen naar stefanrutgers@hetnet.nl.

Bron: Inschalkaar