De Timmermansweg begint tussen het Deventer Ziekenhuis en het dorp Schalkhaar. Daar staan 7 woningen kriskras door elkaar in een enclave, omgeven door weilanden. Het hoort bij het dorp maar staat er wel los van. Dat maakt het tot een bijzondere plek. Die werd in het verleden “De Wannink” genoemd. Tonnie Mulder heeft er onderzoek naar gedaan.

De enclave in februari 2021

Geschiedenis

In die informatie kwam ik het woord “Marke” tegen. Hoe zit dat?Vóór de Franse tijd (van 1794 tot 1814) was ons land ongeveer zo groot als de huidige Benelux en ingedeeld in gewesten, later provinciën genoemd. Ieder gewest was weer opgedeeld in schoutambten. Ons gewest heette Oversticht (later Overijssel) en ons Schoutambt Colmschate. Dit schoutambt was een bestuurlijk gebied rond Deventer. Het gebied was opgedeeld in 6 marken. Een van die marken heette de Gooijer Marke. Daarin stond een boerderij, “Erve Wannink” geheten.

Erve Groot Wannink

Markevergaderingen

Erve Wannink wordt voor het eerst genoemd in de markeboeken van de Gooyer Marke. Er staat “Die buirschap van Rele: Item tguith to Wernicke eene waer” Dus de Erve Wannink staat in de buurtschap van Reele en telt voor een z.g. “waar”. Dit zegt iets over de waarde van de erve. De erve had daarmee stemrecht in markevergaderingen.

De bewoners van de Erve Wannink

Op een oude handgeschreven lijst wordt vermeld dat de Erve Wannink op een andere oudere lijst staat.  Die oudere lijst stamt uit 1399, de naam van de erve was toen nog Wernicke.In het doopboek van de Nicolaasparochie wordt de doop in 1699 van Maria Wannink vermeld. Zij woonde waarschijnlijk op de Erve Wannink.Tot ongeveer 1800 heetten de bewoners Wannink. Dat wil niet zeggen dat ze familie waren omdat vaak de naam van de Erve als familienaam werd aangehouden. Rond 1915 werd de Erve verbouwd door meestertimmerman Jans. In de dertiger jaren werd grond in delen, als bouwkavels, verkocht. De percelen werden te klein om er op te boeren.

Andere Erven

Naast Erve Wannink staat katerstede Klein Wannink ook wel Schuur Wannink genoemd. Deze boerderij is omstreeks 1822 gebouwd en is waarschijnlijk een afscheiding van erve Wannink. Iets zuidelijker stond erve Warmboldink ook al in 1399 genoemd.

links boven; Erve Klein Wannink, rechts boven Erve Warmbolink en onderaan Erve Klein en Groot Wannink omstreeks 1970

Bent u nieuwsgierig naar de geschiedenis van Schalkhaar, familie of bekijkt u graag foto’s of kaarten uit een bepaald gebied? Een duik in het rijke fotoarchief van dorpsarchief Schalkhaar levert een nieuwe reeks nieuwsfoto’s in zwartwit op. Oude en historische foto’s van gebouwen en mensen van vroeger. Gewoon, om opnieuw te bekijken. Deze serie foto’s gaat over Schalkhaar en omgeving. Blader door de foto’s en waan u in vervlogen tijden!

Draag bij aan het dorpsarchief

Hebt u nog ergens oude foto’s, ansichtkaarten of documenten over Schalkhaar in een lade of kast liggen? Wie weet vult die informatie een leemte in onze kennis van de historie van Schalkhaar.

Veel plezier met het bekijken van de foto’s.

In april 2021 gaan de deuren open van het nieuwe Streekmuseum Averlo Frieswijk. In het buurtschap Frieswijk komt een streekmuseum dat vier collecties met historisch waardevolle voorwerpen, beeldmateriaal en documenten uit Schalkhaar en omgeving toegankelijk maakt voor een groot publiek.

Ook dorpsarchief Schalhaar verhuist mee.

Het is dan mogelijk om vier collecties tentoon te bezoeken op één locatie aan de Frieswijkerweg 7 in Schalkhaar. Als het streekmuseum klaar is, vinden bezoekers er:

• het landbouwminiaturenmuseum van Venneman,
• de bonte verzameling eigenaardigheden die Obdeijn in de bouw bij elkaar sprokkelde,
• het Dorpsarchief Schalkhaar en
• filmcollectie streekbeelden die Dhr. Sonnenberg jarenlang maakte in en rond Schalkhaar.

De landbouwminiaturen blijven in de bestaande schuur. De andere collecties komen in een nieuw, vrijwel energieneutraal gebouw, dat door vrijwilligers wordt gebouwd en beheerd. De twee gebouwen worden met elkaar verbonden, zodat ook een ontmoetingsplek ontstaat. Het nieuwe museum wordt bovendien een toeristisch Rustpunt, waardoor de bestaande fiets- en wandelroutes een meerwaarde krijgen.

Voor jong en oud

Het museum wordt ook een ‘huiskamer’ voor de inwoners van met name Frieswijk en Averlo. Dat is goed voor de sociale binding en bestrijdt eenzaamheid. Voor schoolklassen is het museum interessant voor het educatieve programma.

Bekijk ook de film die is gemaakt vooraf en tijdens de bouw van Museum Averlo Frieswijk 

Er is veel van Schalkhaar vastgelegd op film. Van alle films kunt u een kopie bestellen tegen vergoeding van de kostprijs (paar Euro).

Benieuw wat er over en in Schalkhaar is gefilmd, kijk dan eens op deze pagina.

Geef via onze contactpagina de nummers door van de film en na betaling krijgt u een kopie van deze film thuis gestuurd.

Wil je er even uit, niet te ver van huis en toch heel ergens anders. Dan is een wandeling door het “Buitengoed de Kolk” misschien iets. Een bijzondere plek tussen Schalkhaar en het Overijssels kanaal. Half omsloten door de Douwelerkolk.

Als je via de Kolkmansweg Schalkhaar verlaat en de Nico Bolkensteinlaan schuin oversteekt kun je door de Rielerenk richting Douwelerkolk wandelen. Na zo’n 500m links en na nog eens 300m weer links, dan door een fraai toegangshek met daarachter een informatiebord over “Het Buitengoed De Kolk”.

Als je links aanhoudt loop je naar  de Kiekenbelt. Vanaf de Kiekenbelt kun je genieten van het uitzicht richting Schalkhaar.

Met de trap naar beneden en langs het water van de Douwelerkolk. Verderop passeer je een bruggetje ontworpen door de bekende Schalkhaarder Tonny Mulder. Ook het toegangshek en de informatieborden zijn door hem ontworpen. Een bank voorbij het bruggetje is tot zijn nagedachtenis.

Na het verlaten van het schiereiland kun je rechtsaf dezelfde weg terug naar Schalkhaar of linksaf voor een langere wandeling rond de Douwelerkolk. Wandelen rond de Douwelerkolk gaat via een slingerend pad met hoogteverschillen. Uiteindelijk kom je uit op het beginpunt aan de Nico Bolkensteinlan. Rustig wandelend ben je zo’n 70 minuten onderweg.

Veel wandelplezier

Theo B.